3. Karadeniz Bölgesi Tütünleri

Orta Karadeniz Bölgesi’ nde Sinop, Gerze, Samsun, Bafra, Alaçam, Doğu Karadeniz’ de Trabzon, Akçaabat, Artvin, Orta-İç Karadeniz Bölgesi’ nde Tokat, Erbaa, Niksar, Tasova, Gümüşhacıköy’ ü kapsayan alanlarda tütün üretimi yapılmaktadır. Üretim yapılan alanlardaki iklim ve toprak yapısının farklı özellikler göstermesi birçok menşein ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Küçük kıtalı Samsun grubu tütünler ile küçük ve orta kıtalı Tokat-Gümüşhaciköy tütünleri, iri kıtalı Trabzon ve Artvin tütünleri üreten Karadeniz bölgesi; üretim alanı ve miktar olarak ikinci sırada iken uygulanan politikalar nedeni ile doğu tütünlerindeki büyük artış sonucu üçüncü sıraya düşmüştür. Türk tütünleri içinde en üstün kaliteli ve uluslararası şöhrete sahip tütünlerimizden Maden, Canık, Evkaf ve Basma adlarıyla tanınan tütünlerimiz bu bölgede üretilmektedir. Ege Bölgesi tütünleri ile kıyaslandığında bu bölge tütünlerinde bir homojenlik bulunmamaktadır. Bu nedenle bölge tütünleri dış görünüş, şekil, boyut, içim özellikleri, tat, koku, renk gibi karakterleri itibariyle 4 ayrı grupta toplanır.

a) Samsun-Bafra Gurubu

Samsun, Maden, Canık, Evkaf, Bafra, Alaçam, Çarşamba, Sinop, Gerze tütünleri bu gurubu oluşturur. Bu guruptaki tütünler çok düşük oranda nikotinli, küçük boyutlu, kırmızı, açık kırmızı renkli, ince damarlı, ince nesiçli elastikiyeti, yüksek, tok içimli, tatlı aromatik kokulu tütünlerdir. Yabancı sigara üreticileri sigara harmanlarını islah etmek aromatik özelliklerinden dolayı kalitelerini yükseltmek, lüks harmanların nefasetini artırmak, tok içimli çeşitler yapmak maksadıyla bu tütünleri talep etmektedirler.

Özellikle Bafra tütünleri Dünya' nın en yüksek evşaflı sigara tütünleri olarak devamlı aranmıştır. Küçük boyutları, ince nesiçleri, parlak ve cazip renkleri kendilerine has kokuları, sigara verimleri, tat-lezzet ve içimi itibariyle eşi bulunmayan tütünler olmuşlardır.

Dünya sigara harmanlarının Samsun-Bafra tütünü ihtiyacına karşılık üretimin az olması ve giderekte azalması bu tütünlerin harmanlarda az kullanılmasına sebep olmuştur. Marmara bölgesi tütünlerinde olduğu gibi bu tütünlerin üretimi de devamlı düşmektedir.

b) Tasova-Tokat Gurubu

Tasova, Tokat, Erbaa, Niksar ile diğer ilçe tütünleri bu guruba girer. Bu tütünler ovalce, orta-küçük boyutlu, açık sarı, açık kırmızı renkli, zayıf dokulu, ince nesiçli, tatlı ve yavaş içimli düşük nikotinli tütünlerdir. Sigara harmanlarında renk, tatlılık ve dolguluk olarak kullanılır. Düşük nikotinli olmaları nedeniyle girdikleri harmanların sertliğini gidererek ıslah etmişlerdir. Yabancı sigara yapımcıları tarafından aranan tütünlerdir.

c) Trabzon-Artvin Gurubu

Bu guruptaki tütünler Doğu Karadeniz sahil ve iç kısımlarında yetişir. Başlıca üretim merkezleri Trabzon, Akçaabat Artvin, Borçka, Sebinkarahisar ve Ardanuç’ tur.

Bu tütünlerin yaprakları büyük boyutlu, ince dokulu, açık kırmızı, kırmızı, koyu kırmızı renkli, kalınca orta damarlı, elastikiyet ve yanmaları yüksektir. Türkiye’ de üretilen tütünler içerisinde en yüksek oranda nikotin içeren tütünlerdir (%3). Çok sert içimli olduklarından sigara harmanlarına sertlik vermek için kullanılır. Bu tütünlerdeki sertlik nikotin oranından kaynaklandığı için gerçek sertliktir. Yaprakları ince ve büyük boyutlu olduğu için sigara harmanlarına saçaklılık vermek için kullanılır. Yine ince nesiçli büyük boyutlu olmaları nedeniyle sigara verimleri yüksektir, bu amaçlada kullanılır. Yine harmanlara renk vermek ve yanma kabiliyetlerini artırmak için karıştırılmaktadır. Bölge tütünleri sert içimli özellikleri nedeniyle yavan, yavaş ve karaktersiz tütünlerin kullanıldığı harmanlarda ıslah edici ve tatmin edici etkileriyle emsalleri arasında rakipsiz duruma gelmişlerdir. Orta ve sert içimi seven tüketicilerin tercih ettiği harmanlar için aranılan tütün olmuşlardır. Avrupalı sigara yapımcıları yanında sert içimi seven Ortadoğu ve Mısır tütün yapımcıları tarafından tercih edilmiştir. Diğer bölge tütünleri gibi yanlış fiyat uygulamaları sonucu Trabzon tütünleri de devamlı azalma göstermiştir.

d) Gümüşhaciköy Gurubu

Bu tütünler Yunanistan’ dan gelen göçmenlerin beraberinde getirip üretimini yaptıkları ünlü basma tütünleridir. Miktar bakımından az olan bu tütünler Gümüşhaciköy’ de üretilmektedir. Karadeniz bölgesindeki diğer tütünlerden ayrı özellikler gösterirler. Yaprakları küçük boyutlu, açık-sarı, açık-kırmızı renkli, ince-orta kalınlıkta elastikiyeti yüksek, kuvvetli, yanmaları orta dereceli, tatlı ve yavaş içimli ve kokuludurlar. Sigara harmanlarında tatlılık ve koku vermek için kullanılır. Yüksek vasıfları ve kokuları nedeniyle kaliteli sigara harmanları için aranan bir tiptir. Karadeniz bölgesindeki tütün ekilen alanlarda , Marmara bölgesine benzer turizm ve sanayiye yöneliş olmadığı halde ekim yapılan köy sayısı düşmüştür. Köylerde diğer tarım ürünlerine yöneliş olmuştur. Ancak düşüşün temel nedeni fiyatlardan kaynaklanmaktadır. Tütün ekicisi adedi de büyük oranda düşüş göstermiştir. Ekici sayısı azaldıkça üretimi yapılan alan da azaldığından, ekim alanı yarı yarıya düşmüştür. Tütün ekilen köy, tütün ekicisi, ekilen alandaki azalmaya paralel olarak tütün üretimi de yarı yarıya azalmıştır. Üretim miktarindaki artis ve azalışların tamamını ekonomik ve sosyal sebeplere bağlamak yanlış olur. Çünkü üretim miktarindaki artış ve azalışların önemli nedenlerinden biride iklim şartlarıdır. Yağışlı ve sıcak havalarda verim arttığından, üretimde artmakta, kurak havalarda üretim düşmektedir. Ortalama hektar verimi 760 kg civarinda olup diğer bölgelere göre düşüktür. Yukarıda bahsedildiği şekilde hektar verimi iklim şartlarından, direkt olarak etkilenmektedir. Kişi başına düsen ortalama ürün miktarı bölge için ortalama 380 kg. civarındadır, ekici başına düşen ortalama alan ise 5000 metre kare civarındadır.

Tütün ile ilgili diğer sayfa için lütfen tıklayınız...