KALKAN

Karadeniz’ in bu ünlü balığı bütün yassı, oval vücudu, bir tarafı siyaha yakın diğer tarafı beyaz rengi ve beyaz tarafındakı düğmeleri ile tanınır. Her iki tarafı siyah olan kaya kalkanına da nadiren rastlanır. Kaya kalkanı daha çok Sinop, Samsun yörelerinde çıkar. İstanbul Boğazi’ nın kuzeyinde, Karadeniz’ in batısında avlanan kalkan bir tarafı siyah, bir tarafı beyaz olan kalkandır. Kalkan Karadeniz içinde, kışın kuzeyden güneye göç eder. Tavası çok güzel olur. Buğulaması, ızgarası şişi ve söğüşü de yapılır. İlkbahar sonlarından itibaren Ağustos ayına kadar yakalanan kalkan yavrularının tavası nefis olur. Her mevsim avlanan kalkan bütün sene boyunca yenebilir. En lezzetli zamanı Ocak sonundan Nisan ortalarına kadardır.

KARAGÖZ

Karagöz, elips şeklinde, yassı, gümüşi pulları olan yerli bir balıktır. Baltabaş, Sivri gaga yahut sivri burun gibi çesitleri vardır. Ortalama 20-25 cm olur. Yazın taşlık ve yosunluk, midyesi bol yerlerde yaşar. Kışın derin sulara çekilir. Izgarası, buğulaması, fırını, salatası, çorbası, filetosundan kağıt kebabı ve yahnisi güzel olur. 1 kg ve daha büyükleri fırında tercih edilmelidir. Her mevsimde yenebilen bu balık, özellikle Mayıs-Temmuz ayları haricinde daha yağlı ve lezzetlidir. Özellikle Aralık-Ocak arasında tavsiye ediyorum.

KAYABALIKLARI

Pek çok amatör balıkçının ilk tuttuğu baliklardandır. Bütün denizlerimizde yaşar. Hortum Kayası, Kurbağa Kayası, Sarı Kaya, Hurma Kayası, Tekir Kayası, Saz Kayası ve Kömürcü Kayası diye değişik adlar verilir. Yaklaşık 500 kadar türü vardir. 15-50 cm büyüklüğündedirler. Renkleri yaşadıklarıçevreye göre değişir. Eti beyaz ve çok lezzetlidir. Buğulaması ve tavası yapılan bir balıktır. Uygun olduğu aylar Mayıs-Ağustos arasıdır.

KEFAL

Bütün denizlerimizde yaşayan 25-90 cm arası pullu ve göçmen olmayan bir balıktır. Halk dilinde çok değişik adları da vardır. (Gambot, Sidikli Ilarya, Mavri ,Altınbaş Kefal, Has Kefal, Topbaş Kefal, Dudaklı kefal gibi.) Kefal alırken çok dikkat etmek, özellikle de tanıdık balıkçıdan almak gerekir. Çünkü kefal kırlı ve bulanık sularıçok sever ve buralarda diğer balıklar yasamazken o yaşar. Izmir Körfezi’ nde diğer balıklar yaşamazken kefal bol miktarda bulunmaktadır. Bu gibi sularda yakalanmış kefal insan sağlığı için büyük tehlike arzeder. Kirli sularda dolaştığı içinde eti mazot ve sintine kokabilir.*** Kefali temizlerken dikkat etmemiz gereken nokta dipte ve çamurda beslenmesinden dolayı içinde oluşan siyah zar şeklindeki tabakanın iyi temizlenmesidir. Balığın iç organları boşaltıldıktan sonra yıkanır ve bir gazete kağıdı ile içi iyice ovulur. Böylelikle bu zar kolayca temizlenmiş olur. Akintili ve temiz yerlerde yemlenen kefallerin içindeki bu zar gri renklidir. Kefalin buğulaması ve pilakisi çok güzel olur. Ayrıca likorinos denilen tütsülüsü de çok makbuldur. Bir kefal türü olan haskefalin kurutulmuş yumurtaları çok aranan bir deniz ürünü, bir mezedir. Sarı kulak kefalin tavası ve fileto ızgarası da yapılır. Nisan-Mayıs ve Ekim-Şubat arası uygun olduğu zamandır.

KELER

Akdeniz, Ege ve özellikle de Marmara' da bol miktarda bulunan bir balıktır.Özellikle avı yapılan bir balık değildir. Marine edildiği takdirde eti lezzetlidir. Galeta Unuyla tavası da yapılır.Uygun olduğu aylar Kasım-Şubat arasıdır.

KILIÇBALIĞI

Ülkemizi çevreleyen denizlerde artık nadir görülen çok lezzetli bir balık türüdür. Boyları 180-400 cm e ve ortalama ağırlıkları da 45 kg olup 300 kg a kadar çikabilir Akdeniz ve Ege' de yıl boyunca, Karadeniz de ise yalnız yaz aylarında görülür. Kılıç gibi uzun üst çenesi, lacivert-siyah sırt rengi ile tanınan bu balığın akrabası Marlin bizim sularımızda bulunmaz. Kılıç balığının defne yapraklı şişi nefis olur. Izgarası, kağıt kebabı ve fırında domatesli olarak da yapılır. Her mevsimde yenebilen kılıçın Uygun olduğu aylar Ağustos-Ocak arasıdır.

KIRLANGIÇ

Bütün denizlerimizde bulunan Kırlangıç 25-80 cm olup 9-10 kg a kadar büyüyebilir. Sırt rengi kırmızı-pembe, karın ise pembe veya beyazdır. Yakın akrabası olan Öksüz' den, bu balığın pembe-gri veya komple gri sırtı ve Öksüzün ördek gagasını andıran ağız yapısı ile ayrılır. Her ikisi de lezzetli olup genelde kirlangiç tercih edilir. Yüzme kesesindeki özel kasların büzülmesi sonucunda titreşimler yapar bu nedenle uğultu, inilti gibi değişik frekanslarda ses çıkarırlar. Bu ses nedeniyle bir birçok balıkçı tarafından inleyen balık diye adlandırılır ve uğursuz sayılır. Kırlangıç en lezzetli beyaz ete sahip olan balıklardandır. Kırlangıç, ızgara ve tavaya uygun değildir. Özellikle çorbasıçok nefis olur. Buğulaması ve pilakisi de çok nefistir. Haşlanmış Kırlangıçın ayıklanmış etlerine mayonez veya zeytinyağ ve limon sıkarak soğuk meze olarak da lezzetle yenebilir. Uygun olduğu aylar Mayıs-Haziran ve Aralık-Ocak arasıdır.

KIKLA

Akdeniz ve Ege' de yaşayan 50 cm e kadar büyüyebilen bir balıktır. Sualtı avcılığı yapanların sevdiği bir avdır. Beyaz etli ve lezzetli bir balıktır. Tavası, haşlaması ve buğulaması yapılır. Uygun olduğu aylar Eylül-Ekim arasıdır.

KOFANA

Lüferin 1 kg dan ağır ve 35 cm den büyük boyuna verilen addır. Izgarası (şiş ya da fileto), fırını, köftesi ve yanaklarından salatası yapılır. Uygun olduğu aylar Ekim-Aralık arasıdır.

KOLYOZ

Ege, Marmara ve Karadeniz' de yaşayan ortalama boyu 20-25 cm arası olup 50 cm e kadar büyüyebilen bir balıktır. Uskumruya çok benzeyen bu balık Uskumruyla beraber sürüler halinde göç eder. 200 gr ağırlığında olanlara Esek Kolyozu da denilir. Ocak ayı en yağlı zamanı olduğundan tuzlama için en idealdir ve çok güzel olur. Tadı uskumruya nazaran oldukça yavan olduğundan genelde tavası yapılır. Buğulaması, fümesi, çirozu ve pilakisi de yapılır. Uygun olduğu aylar Temmuz-Eylül arasıdır.

KÖPEKBALIĞI

Denizlerin sessiz hakimi olan bu balıkların yaklaşık 250 kadar türü vardır. 45 cm den başlar, 18 metre ve 20 Ton ağırlığa ulaşanlarına rastlanmıştır. Bazı türlerinin etleri yenilebilir ve lezzetlidir. Mesela Mahmuzlu Camgöz, Düz Camgöz, Dikburun, Dikburun Harharyas, Kum Köpekbalığı bunlar değişik ülkelerde etleri yenilen Köpekbalıklarındandır. Pamuk Balığı da bir cins köpek balığı olup eti aşırı amonyak koktuğu için yenmez. Fakat bazı restaurantlarda farklı adlar altında müşteriye verilmeye çalışılmaktadır. Her zamanki tavsiyemiz başıyla kuyruğunu bir arada görmediğiniz bir balığı dışarıda kolay kolay denemeyin. Yüzgecinden çorba ve marine edilerek de şiş ve tavası yapılır. Yenilebilen türleri her mevsim tüketilebilir.

KÜPES

Akdeniz, Ege ve Marmara' da yaşayan 20-40 cm arası beyaz etli bir balıktır. Halk dilinde Kupa, Lopa ve Gopez diye de adlandırılır. Tavası ve ızgarası yapılır. Uygun olduğu aylar Ağustos-Eylül arasıdır.

LAMPUKA

Akdeniz de yaşayan ve Yaldızlı Uskumru Azmanı' da denilen bir balıktır. Ortalama ağırlığı 5 kg kadar olup boyları 170 santime ve 35-40 kg a kadar olanlarına da rastlanmıştır. Görüntü olarak çok hoş olmakla beraber avı ustalık ister. Eti çok lezzetlidir. Izgarası, tavası ve şişi yapılır. Uygun oldugu aylar Agustos-Ekim arasıdır.

LAHOZ

Grida, Lagos ya da Kaya Hanisi olarakta adlandırılan lezzetli bir balıktır. Ege ve Marmarada' da görülmekle birlikte tipik bir Akdeniz balığıdır. 6-7 kg a kadar büyüyebilir.
KUM LAHOZ' u ve KAYA LAHOZ' u olmak üzere iki çeşidi vardır. Kum Lahos' u daha sivri ve başı küçüktür. Pembemsi ve Kahverengimsidir. Kaya Lahos' u daha küt iri başlı ve koyu renklidir. Buğulaması ve şişi nefistir. Çorbası, mayonezli haşlaması ve salatası da yapılır. Uygun olduğu aylar Ağustos-Eylül arasıdır.

LEVREK

12 değişik türden meydana gelen bu familya ılık ve tropik suların sığ kesimlerinde yaşar. Vücutları ığ biçiminde ve yandan hafif basıktır. Pulları oldukça iri olan levreklerin yanları genelde beyaz, alt bölümleri gümüşi, alt yüzgeci ise sarımsıdır. En irileri 1 metreyi geçebilir ve 20 kg kadar çıkabilirler. Ülkemiz denizlerinde 20 ila 60 cm arasında ve 1-2 kg olanları çok makbuldür. Halk dilinde küçüklerine İspendek adı da verilir. BAYAĞI LEVREK ve BENEKLİ LEVREK olmak üzere iki tipi mevcuttur. Sırtlarındaki çok sayıda benek ile ayrılırlar. Benekli Levrek Güney Ege ve Akdeniz' de, Bayağı Levrek ise bütün denizlerimizde görülür. Genelde tek gezen, geceleri avlanan ve oyuklar arasından süzülürcesine dolaşan bu balığın başlıca besini karides ve yavru balıklardır. Her türlü yemeği yapılan Levrek özellikle şaraplı ve mayonezli balık yemeklerine çok güzel gider. Sebzeli, sebzesiz, domatesli veya mayonezli haşlaması, tereyağlı buğulaması, fırında kağıt kebabı ve et suyunda buğulaması güzeldir. Yıl boyunca yenen Levreğin çok lezzetli eti vardır. Uygun olduğu aylar Şubat-Mart arası ve Ekim-Aralık arasıdır.

LİPSOZ

Ege ve Marmara' da yaşayan 60 cm büyüklüğe ve 5-6 kg a kadar ulaşabilen bir balıktır. Dikenleri zehirlidir. Balıkçıya temizlettirmek uygundur. Beyaz etli ve lezzetli bir balıktır. Çorbası, mayonezli haşlaması, yahnisi, tavası ve pilakisi yapılır. Uygun olduğu aylar Temmuz-Eylül arasıdır.

LÜFER

Balıkların Kralı, Kralların balığı ya da Boğazın Sultanı diye de adlandırılan Lüfer Akdeniz, Karadeniz ve Marmara' da sürüler halinde dolaşan pullu göçmen bir balıktır. Dişlerinin çok keskin olmasından dolayı balıkçılar tarafından Dişli diye de anılır. Soğuk denizlerde yaşayanları daha yağlı olduğundan daha da lezzetli olur. Karadeniz’ de ve İstanbul Boğazı ile Marmara Denizi’ nde yakalananların tadı muhteşemdir. Daha güney denizlerimize inildikçe yavanlaşır ve kendisine mahsus o güzel tad ve kokuyu kaybeder. Lüfer büyüklüğüne göre en çok isim alan balıktır.

LÜFER BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE SÖYLE SIRALANIR;

10 cm ye kadar..................Defne yaprağı (20 adetten fazla/kg)
11-13 cm arası..................Çinekop(16-19 adet/kg)
14-16 cm arası..................Kabaçinekop (10-15 adet/kg)
17-20 cm arası..................Sarıkanat (9-14 adet/kg)
21-30 cm arası .................Lüfer (4-8 adet/kg)
31-35 cm arası..................Kaba lüfer(2-3 adet/kg)
35 cm den büyük................ Kofana (yaklaşık 1 kg/adet veya daha büyük).
Birde Ağustos ayında turfanda yakalanan Lüfer vardır ki bunada KORUK LÜFERİ adı verilir. Eylül ortasından Ocak sonuna kadar olan zamanı Lüferin en yağlı ve lezzetli zamanıdır. Bu devre içinde ızgarası tavsiye edilir. Çinekopun da ızgarasıçok iyi olur, ancak mevsimi Lüfere göre kısadır. Kasım sonundan itibaren azalmaya başlar. Diğer zamanlarda, büyüklüğüne göre pilakisi, buğulaması, kağıt kebabı, fümesi, köftesi ,tuzlaması ve tavası olur. İlkbaharada son derece yağsız olduklarından tava, pilaki ve buğulaması tercih edilmelidir.

MAZAK

Akdeniz, Ege ve Marmara' da bulunan sahil bölgelerinde ve kumluk diplerde yaşayıp kışın derine çekilen bir balıktır. Kırlangıçla karıştırılırsa da alakası yoktur. Eti beyaz ve lezzetlidir. Çorbası, tavası ve pilakisi yapılır. Uygun olduğu aylar Mayıs-Haziran ve Aralık-Şubat arasıdır.

MELANUR

Akdeniz, Ege ve Marmara' da yaşayan 25-45 cm arasında beyaz etli ve lezzetli bir balıktır. Tavası, ızgarası, salatası ve tuzlaması yapılır. Marine edilerek çiğde yenilebilir. Uygun olduğu aylar Ağustos-Eylül arasıdır.

MERCAN

Akdeniz, Ege ve Marmara' da yaşayan, beyaz etli, pembemsi ve çok lezzetli bir balıktır. 15-20 kg a kadar olanklarına rastlanmıştır. Halk dilinde Mantik, irilerine Battal 500 gr dan küçüklerine Litrin veya Litrinos daha küçüğüne de Mangir adı verilir. Fangri, Trança, Mirmir, Mandagöz Mercan ve Kırma Mercan gibi türleri de vardır. Avı ustalık ister fakat zevklidir. Buğulaması, tavası, ızgarası, yahnisi, mayonezli haşlaması, salatası, kağıt kebabı ve pilavi yapılır. Uygun olduğu aylar Ekim-Kasım arasıdır.

MERSİN BALIĞI

Ülkemizde Karadeniz' de, özellikle de Kızılırmak, Yeşilırmak ve Sakarya nehir deltalarında yaşayan havyarıçok kıymetli bir balıktır. Kıkırdağından saf jelatin yapılır ve şarap sanayiinde kullanılır. 100 gr jelatini yaklaşık 1000 galon beyaz sarabı berraklaştırabilir. Eti de lezzetlidir. Fümesi, tavası ve şiş olarak ızgarası yapılır. Uygun olduğu aylar Şubat-Mart ve Ağustos-Ekim arasıdır.

MEZGİT

Tavuk balığı olarak da bilinen Mezgit bütün denizlerimizde bulunmakla beraber en çok Karadeniz’ de bulunur. Kışın Marmaraya inerler. Yaz hariç devamlı yumurtalı durumdadır. Mezgit' in yumurtalı tavası, haşlaması, buğulaması ve domatesli sotesi güzel olur. Uygun olduğu aylar Aralık-Şubat arasıdır.

MIĞRI

Akdeniz, Ege ve Marmara' da bulunan 1-3 metre arasında özellikle avı yapılmayan bir balıktır. İrlanda ve İngiltere de çok kabul görür. Eti yağlı ve beyazdır. Marine edilince çok lezzetlidir. Uygun olduğu aylar Ağustos-Eylül arasıdır.

Balık ile ilgili diğer sayfa için lütfen tıklayınız...